جبرئیل در سنت یهودی مسیحیجبرئیل (جبرائیل)، از فرشتگان مقرب الهی و آورنده وحی در اسلام می‌باشد و در باره جبرئیل در کتاب مقدّس و سنّت‌های یهودی و مسیحی ، بحث شده است. ۱ - معنای واژه جبرئیلواژه عبری l ¦e ¦r ¢Gab که در یونانی Gabriel تلفظ شده لفظاً به معنای « خدا قدیر است ؟» یا مرد خدا و قهرمان خداست [۱]
کتاب مقدّس، ذیل Gabriel.
[۲]
دایرة المعارف جدید کاتولیک، ذیلGabriel, Archangel .
۲ - جبرئیل در عهدیننام جبرئیل چهار بار در عهدین آمده است: دوبار در کتاب دانیال نبی و دوبار در انجیل لوقا . ۲.۱ - جبرئیل بعنوان پیام آور خدادر کتاب دانیال نبی، [۳]
کتاب دانیال نبی،۸:۱۶.
جبرئیل به صورت انسانی بر دانیال پدیدار می‌شود تا معنای رؤیای او را برایش باز گوید. حضور جبرئیل با جذبه‌ای همراه است که دانیال از آن مدهوش می‌شود. در جای دیگری از کتاب دانیال نبی، [۴]
کتاب دانیال نبی ،۹:۲۱.
جبرئیل در زمانی که دانیال مشغول دعا و قربانی است، پروازکنان نزد وی می‌آید تا اسراری را برایش آشکار کند. در این موارد جبرئیل فرشته نامیده نشده، بلکه صرفاً موجودی آسمانی است که می‌توان او را پیام آور خدا دانست و حضورش با جذبه و قدرتی الهی همراه است. [۵]
کتاب دانیال نبی ، ۱۰:۱۸.
۲.۲ - جبرئیل بعنوان نشان دهنده قدرت الهیدر انجیل لوقا، جبرئیل مژده تولد یحیی را برای زکریا [۶]
انجیل لوقا، ۱: ۱۹.
و مژده تولد عیسی را برای مریم [۷]
انجیل لوقا، ۱:۲۱.
می آورد. گفته شده است که حضور جبرئیل در عهد عتیق صرفاً نشان دهنده قدرت الهی است.
۲.۳ - جبرئیل بعنوان آرامش بخش و اطمینان آفریناما حضور او در عهد جدید، علاوه بر آن، آرامش بخش و اطمینان آفرین نیز هست. [۸]
کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".
همچنین گفته شده است که هر چهار بار حضور جبرئیل در کتاب مقدّس به نحوی ناظر به وعده الهی به ظهور مسیح است. [۹]
کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".
۲.۴ - جبرئیل بعنوان ملک مقربجبرئیل در آثار غیررسمی و مجعول بین عهدین [۱۰]
کتاب مقدّس.
و بعد آن حضور برجسته‌ای دارد و در حد ملکی مقرب ارتقا یافته است. در ترجمه و تفسیر آرامی تورات ، نقش جبرئیل بیش‌تر شده و به او فعالیت‌هایی نسبت داده شده که در دوره‌های اولیه عهد عتیق اتفاق افتاده است، مثلاً اوست که یوسف را راهنمایی می‌کند [۱۱]
سفر پیدایش، ۳۷:۱۵.
یا در دفن موسی شرکت دارد [۱۲]
سفر تثنیه، ۳۴:۶.
[۱۳]
کتاب مقدّس، ذیل "Gabriel".
همچنین در مأثورات یهودی ، جبرئیل که تصور می‌شود از آتش ساخته شده، در کنار میکائیل ، اوریل و رافائل جزو چهار فرشته‌ای است که در اطراف عرش‌اند . به علاوه، او در زمره فرشتگان ملاقات کننده با ابراهیم و نیز ویران کننده سَدوم (از قرای قوم لوط ) دانسته شده است . [۱۴]
د. جودائیکا، ذیل "Michael and Gabriel".
۲.۵ - جبرئیل در رتبه دوم بعد از میکائیلهر چند جبرئیل هم در سنّت یهودی و هم در سنّت مسیحی ، به مرور زمان ، اهمیت و ارج و قرب بیشتری یافته و حتی تصویر او به صورت فرشته‌ای بالدار به آثار هنری راه پیدا کرده است، نه در سنّت یهودی (که در آن میکائیل مدافع همیشگی قوم یهود تلقی می‌شده است) و نه در سنّت مسیحی، جبرئیل هیچگاه به اندازه میکائیل اهمیت نیافته و همیشه مرتبه‌ای ثانوی داشته است . [۱۵]
دایرة المعارف جدید کاتولیک، ذیل "Gabriel, Archangel".
[۱۶]
د. جودائیکا، ذیل "Michael and Gabriel".
۳ - فهرست منابع(۱) کتاب مقدّس. (۲) Encyclopaedia Judaica , Jerusalem ۱۹۷۸-۱۹۸۲, sv "Michael and Gabriel" (by Harold Louis Ginsberg) ;. (۳) The International standard Bible encyclopedia , ed Geoffrey W Bromiley, Michigan: William B Eerdmans, ۱۹۷۹-۱۹۸۸, sv "Gabriel" (by L Hunt) ;. (۴) New Catholic encyclopedia , Detroit: Thomson, ۲۰۰۳, sv "Gabriel, Archangel" (by T L Fallon). ۴ - پانویس
۵ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جبرئیل »، شماره۴۴۷۶. |